شیخ روزبهان

آرامگاه شیخ روزبهان

در محله بالاکفد که در مشرق شیراز واقع است، محلى است که آن را (( دِ ب شيخ )) میگویند و مراد از (( درب شيخ )) یعنی درب خانقاه شیخ واین شیخ ( ابو محمد روزبهان بن ابی نصر بقلی فسوی ) است که در سال ۵۲۲ هجری قمری در شهر فسا متولد شده و پس از ۸۴ سال زندگی درسال ۶۰۶ ه.ق در شیراز وفات یافته است.

شیخ روز بهان در اوائل عمر مدث هفت سال در کوه بموا شیراز بریاضت و مجاهدت وعبادت مشغول بوده است.

شیخ روزبهان پس از رسیدن بمقامات عالیه عرفان به شیراز آمده و در همین محل خانقاهی ساخته و در آن به ارشاد خلق پرداخته است. شیخ روزبهان مدت پنجاه سال در مسجد جامع عتبق شیراز بوعظ وخطابه میپر داخته است. شیخ روز بهان در عرفان و نصوف مقام شامخی دار دو بدین جهت شیخ اجل سعدی شیرازی در قطعه ایکه بدین مطع است :

چه خوش سپیده دمی باشد آنکه بینم باز

رسیده بر سر الله اکبر شیراز

خدا را برای حفظ شیراز باین بزرگوار و شيخ كبير قسم میدهد و میگوید :

بذکر و فکر و عبادت بروح (شيخ كبير)

بحـق ( روزبهان ) و بحق پنج نماز

شیخ رو زبهان به (شیخ شطاح) معروف است و شطاح به اصطلاح عرفاء کسی است که كلمات وجملاتی را از روی کمال وجد و حال اداکند و سخنانی گوید که ظاهر آنها باظاهرشرع منافات داشته باشد.

شیخ روز بهان دارای قریب سی جلد تألیف است که مهمترین آنها عبارتند از :

۱– تفسیرعرایس

۲– رساله شطحيات

۳– عبهر العاشقين

۴– المناهج

۵– لطايف البيان

شيخ روزبهان اشعاری هم سروده است که این رباعی نمونه آن است :

دل داغ تو دارد ارنه بفروختمی

در دیده توئی و گرنه بردوختمی

جان منزل تو است ورنه روزی صدبار

در پیش توچون سپندبرسوختمی

خانقاه شيخ وقبرستانی که در اطراف آن بوده بتدريج ویران گردیده و مردم اراضی آنها راگرفته منازل ساخته اند و فقط قسمت کوچکی از آن باقیمانده بود که قبر شیخ روز بهان و فرزند و نواده او در آن بود.

در سال ۳۷ ۱۳ شمسی از طرف اداره باستانشناسی فارس نعمیراتی در آن بعمل آمد ولی چون وضع آرامگاه شیخ بزرگوار باشئون کشور متناسب نبود در سال ۱۳۴۶ شمسی انجمن آثار ملی مبلغی بشیراز فرستاد و شهرداری شیراز خیابانی را از خیابان لطفعلیخان زند تاجلو آرامگاه شیخ احداث کرد. سپس چند خانه اطراف آرامگاه شيخ را خریداری کردند و بر روی قبرشيخ وچهار اولاد و اولادزادگانش ساختمانی بنانمودند.

این بنا با کاشی کاریهای معرق و كتیبه ها مزین است وسه طبفه طاقی دارد که قبور مزبور زیر طاق سومی است – علاوه بر بنای آرامگاه، چند اتاق هم برای کتابخانه و سرایدار ساخته شده واطراف آنرا نر ده آهنی قرار داده اند.

تولد شیخ ۲ ۵۲ قمری - ۵۰۷ خورشیدی

در گذشت شيخ ۶۰۶ قمرى - ۵۸۸ خورشیدی

آغاز ساختمان ۱۵/۱/۱۳۵۰ پایان ساختمان ۱۵/۴/۱۳۵۱

دیگر مشاهیر شهر شیراز :

حافظ
سعدی
خواجوی کرمانی
سیبویه
شاهزاده منصور
شیخ محمد لاهیجی
شیخ کبیر